Free and open educational resources for Afghanistan

بخشی از کتاب:

کان قسمت طبیعی قشر زمین است که بگون ًه عنصر یا منرال مورد استفاده قرار میگیرد. کان میتواند عنصر و یا عناصر فلزی را در بر داشته باشد، در آنصورت آن را کان فلزی می نامند. در صورتی که دارای عنصر فلزی نباشد، آن را کان غیر فلزی میگویند. دست ُه سوم را مواد سوخت فسیلی تشکیل میدهد که همان تیل، گاز و زغال است. باید یاد آور شد که کان فلزی همیشه از بابت عنصر فلزی اش استخراج نمیشود. میتوانیم پیریت را مثال بیاوریم که عالوه بر آهن، دارای عنصر سلفر نیز میباشد و بیشتر برای بدست آوردن سلفر استخراج میشود تا از بابت آهن. همچنان مهم است بدانیم که خود دسته بندی کان ها به منرال فلزی در ادبیات امریکائی منرال های غیر فلزی وغیر فلزی گاهگاهی مشکل ایجاد میکند. مثالً مانند ازبست، اپاتیت و غیره را نیز منرال های فلزی مینامند. کان های فلزی میتوانند یک یا چندین عنصر فلزی داشته باشند. کانی که دارای یک فلز است، بنام کان یک فلزی )تک فلزی، مونومتالیک( و کانی که دارای چندین عنصر فلزی است، بنام کان چند فلزی )پولی متالیک( یاد میشود. در برخی کشور ها کان های فلزی را به کان های آهنی و کان های غیر آهنی نیز دسته بندی میکنند. کان های آهنی کان هائی اند که در آنها آهن و یا عناصری که خواص کیمیائی شبیه آهن دارند )منگان، کرومیوم، تیتانیوم و ونادیوم(، موجود اند. بر عکس در کان های غیر آهنی آهن و عناصر شبیه آهن وجود ندارند. مهم ترین خاصیت کان فلزی سچه گی آن است. سچه گی مقدار فلز در کان را بیان مینماید. بگ ً ونه فیصدی نشان داده میشود و میتوان آن را محتوای فلزی و یا تناسب فلزی نیز نامید /۲/. پارامتر دیگری که بر کیفیت کان تأثیر دارد، مقدار و چگونگی همآمیزه ها است. با منرال میتواند عنصر اضافی آمیخته شود. این عنصر اضافی را همآمیزه مینامند. همآمیزه ها کیفیت منرال را تغییر میدهند.

این کتاب از آثار نادر در مورد معادن و مواد معدنی تحت نام "کان" به نشر رسیده است و برای پژوهشگران و علاقه مندان این رشته مرجع خوبی به شمار می رود. نویسنده کتاب میر محمد ناصر است.