تعلیمے مفت ات یېت سرچښمه یېن افغانستان ارد

تاریخ سازان

جیمز وات، کسی که به جهان نیرو داد

سده های متمادی انسان ها و حیوانات با استفاده از قوت عضلات خود قُلبه و کراچی ها را کش کرده و در کشتی ها پارو زده اند. درعین حال وزیدن باد هم کمک کرده است تا آسیاب های بادی به گردش در آمده و کشتی ها حرکت کنند. این درحالی است که این شیوه ها محدودیت های را در مسیر امور ایجاد کرده بود. در سال 1705 میلادی اختراع ماشین بخار این موانع را در هم شکست و درسال 1765 شخصی به اسم جیمز وات توانست با انکشاف دادن ماشین بخار، تحرک تازه یی در روند صنعتی شدن، ایجاد کند.

جیمز وات در سال 1736 میلادی در اسکاتلند زاده شد. وی یک طفل ناتوان بود و مادرش برای چندین سال وی را در خانه آموزش می داد. این درحالی است که بخش اعظم آموزش های وی وابسته به ورکشاپ پدرش بود. وی کشتی ساز بود و درعین حال برخی از وسایل مربوط به کشتی رانی را درست می کرد. برای جیمز جوان وسایلی چون دستگاه یا دراز چوکی و کوره ، داده شده بود و وی با ساختن مودل های کرن و پرزه جات آن، توانسته بود بیاموزد که ماشین ها چگونه ساخته می شوند.

جیمز وات در سن هژده ساله گی تصمیم گرفت تا اشیا یا لوازم ریاضیات را بسازد. وی پس از انجام برخی آموزش ها به گلاسگو رفت تا کار خود را عملأ آغاز کند. اداره محلی تنظیم کنندهء پیشه وران، مانع  شد تا وی کار خود را اغاز کند.  در عین حال  تعدادی از دوستانش  او  کمک کردند تا با رفتن به پوهنتون گلاسکو،  پیشهء خود را تمرین کند.

قبل از آنکه جمیز وات به سن 30 ساله گی برسد،  نخستین اختراع خود را انجام و انکشاف داد. از وی خواسته شده بود تا ماشین بخار را به هدف استفاده در یک صنف درسی ساینس ترمیم کند. این ماشین بخار برای چندین دهه در صنعت معادن مورد استفاده قرار گرفته بود و با آن آب از درون چاه های عمیق به بیرون پمپ می شد. اما مشکل در این بود که این ماشین ها مقدار زیاد سوخت یا نفت نیاز داشتند تا بخار را تولید کنند. زمانی که وات آن را ترمیم کرد، متوجه این نا کار آمدی گردید.

بخار تولید شده به وسیله ماشین به داخل سیلندر فرستاده می شد تا در آن جا سرد شود. مشکل در این بود که سیلندر باید دوباره گرم می شد زیرا سیلندر یکجا با بخار سرد میگردید. جیمز وات یک حجره  جداگانه یی را در داخل ماشین اختراع کرد که بخار بدون پایین آمدن درجه حرارت سیلندر، در آن تجمع می کرد. درنتیجه تغییری را که وی در ماشین بخار به وجود آورد باعث کاهش قابل ملاحظهء مصرف سوخت یا نفت گردید. بعداً  جمیز وات با یک تاجر شریک شد و توانست ماشین خود را بسازد. وات همچنان فورم ثبت را تهیه کرد که بر اساس آن حقوق و امتیاز اختراعات وی محفوظ می ماند.

دیگران می توانستند از اختراعات وی استفاده کنند، اما باید برای جیمز وات حق الزحمه یا فیس می پرداختند. با گذشت چند سالی وی ماتیو بولتن را به عوض شریک قبلی خود برگزید. جیمز وات و ماتیو بولتن چندین دهه با همدیگر کار کردند. آنان یک تیم خوبی را تشکیل داده بودند، طوری که وات کار های انجنیری را انجام می داد و بولتن امور تجاری آن را پیش می برد. جیمز وات شیوه های تازه یی را به هدف بهبود کار ماشین بخار پیدا کرد. بعداً  بولتن، وات را ترغیب کرد تا تغییر بزرگی را به میان بیاورد. بولتن عقیده داشت که از ماشین بخار برای آسیاب و صنایع منسوجات  نیز استفاده شده می تواند. برای موثریت و جدیت کار، نیاز بود تا ماشین به صورت دورانی حرکت می کرد، نه به صورت بالا و پایین رفتن . در سال 1781 وات موتوری را اختراع کرد که میلی از آن بیرون می شد و به صورت دورانی در درون چاه به حرکت می افتاد. طوری که بولتن پیش بینی کرده بود، اختراع جدید به سرعت رایج شد. تا سال 1800 میلادی وی و کمپنی وات حدود 500 پایه ماشین بخار را به بریتانیای کبیر فروختند که بیشتر آن شیوهء جدید دورانی داشتند.

وات به کیمیا نیز علاقه داشت و به خاطر یک کشف مهم در این راستا اعتبار کسب کرده بود. وی اولین کسی بود که نظر داد ، آب یک عنصر خالص نیست، بلکه متشکل از عناصر کیمیاوی دیگر می باشد. اما وی هرگز قادر نشده بود تا مشخص بسازد که چی عناصری تشکیل دهنده آب استند.

وات اختراعات دیگری نیز انجام داده بود که به نام وی ثبت گردیده است. این اختراعات باعث گردید که وی درجریان یک دهه کار بتواند 76000 پوند کمایی کند. در سال 1800 میلادی زمانی که حق امتیاز آنان ختم گردیده بود، وات و بولتن امور را به پسران شان واگذار کردند و خود بازنشسته یا متقاعد گردیدند.  وات پس از آن نزده سال دیگر نیز حیات داشت و در این جریان سفر هایی را انجام داد و به خاطر کار هایی  که کرده بود، تقدیر می شد. اما علاقه مندی وی به ماشین آلات ختم نشده بود. وی یک ورکشاپ داشت که در قسمت پایانی سقف خانه اش ترتیب گردیده بود، جایی که وی به کار های خود ادامه می داد.

سوالات

1. طرح نتیجه گیری:  چرا ماشین بخار در زمینه تقویت کار، یک پیشرفت به حساب می آمد؟
2. بیان هدف اصلی مطلب:  ثبت یا راجستر چی است؟ آیا  امیتازی که داده می شود دایمی است؟
3. نتیجه گیری: چگونه توانایی های متفاوت وات و بولتن همکاری شان را تقویت بخشیده بود؟