Free and open educational resources for Afghanistan

جنوب غرب آسیا

در این بخش شما اشکال فزیکی و منابع جنوب غرب آسیا را مورد مطالعه قرار می دهید.

طوری که شما قبلا خوانده اید:

با استفاده از جدول ذیل یادداشت های تان را در مورد ساختار زمین و منابع جنوب غرب آسیا بنویسید.

مناطق و اصطلاحات

وادی : بستر دریایی خشکیده که از باران های موسومی به جا مانده است.

بلندی های گولان: یک جلگه تپه مانند که از فراز آن دریای اردن به مشاهده می رسد.

دریای دجله : دریای مهمی که یک جا با دریای فرات چندین تمدن کهن از آن سود جسته اند.

دریای فرات : دریای مهمی که یک جا با دریای دجله، چندین تمدن کهن از آن استفاده کرده اند.

دریای اردن : این دریا از کوه های لبنان سرچشمه گرفته است.

شکل بندی اراضی منجر به تقسیم بندی منطقه می گردد

چرا بحیره مرگ، به اسم مرگ نامیده می شود؟

آسیای جنوب غربی عمدتاً محاط به خشکه است که آسیا را با افریقا و از آنجا با اروپا وصل می کند. این منطقه بالای یک لایه تغییر پذیر زمین قرار گرفته است. متمایز ترین منطقه جنوب غرب آسیا، شبه جزیرة العرب است. این جزیره از بخش جنوب غرب به وسیله بحیره سرخ از قاره افریقا و از بخش شرقی به وسیله خلیج فارس مجزا گردیده است.  بخش مهم دیگر عبارت از جزیره اناتولیه است. این جزیره توسط کشور ترکیه اشغال گردیده است و قاره آسیا درست از همین نقطه آغازمی گردد.

 این دو جزیره در مناطق استراتیژیکی آبهای عبوری قرار گرفته اند. بحیره سرخ در کناره جنوب غربی جزیره العرب نقطه استراتیژیکی دریای مدیترانه به شمار می رود. این بخش به اسم کانال سویس نیز یاد می شود. اموال تجارتی عمدتاً از جنوب غرب و آسیای شرقی به این کانال سرازیر گردیده و از همین مجرا به اروپا و بعداً به افریقا انتقال داده می شود.

جزیره اناتولیه درمیان بحیره سیاه و دریای مدیترانه واقع گردیده است. دو باریکه نیز در آخرین بخش غربی این راه آبی جزیره قرار گرفته است. این دو باریکه به نام های بوس پوروس و داردیندلز یاد می گردند. کنترول این دو بخش به معنی کنترول انتقالات به روسیه و داخل شدن به آسیاست.

 بیشترین بخش های شبه جزیرة العرب را دشت ها احتوا می کند. این منطقه عمدتاً خشک و ریگستانی است و همواره در آن باد می وزد. بخش های زیادی از زمین های این ساحه قابل کشت نیستند و بخش کمتر آن برای کشت مورد استفاده قرار می گیرد. قسمت هایی از منطقه توسط تپه ها ، سلسله کوه ها و تپه ها از هم مجزا گردیده اند. وادی به بستر دریایی ای گفته می شود که به جز در زمان باران های موسومی، در باقی ایام خشک می باشد. در گوشه جنوب غربی این جزیره، سلسله کوه ها جا گرفته اند. این کوه ها به اسم کوه های حجاز یاد می گردند. یک جلگه کوچکی نیز در بخش جنوب غربی سوریه واقع گردیده است که به اسم بلندی های گولان و همچنان الجولان یاد می گردد. از این جلگه مرتفع، دریای اردن و بحیره موسوم به گالیله دیده میشود. به خاطر اهمیت استراتیژیک این ساحات، منطقه جنوب غرب آسیا در جریان دهه های گذشته صحنه برخورد های زیادی بوده است. منطقه مرکزی یا قلب ایران یک جلگه است که به وسیله کوه ها احاطه گردیده است. این منطقه متروک و دور افتاده بیشتر دارای سنگلاخ ها، نمکزار ها و دشت های ریگستانی می باشد. دامنه تپه هایی که این جلگه را احتوا کرده اند، قابلیت تولید بعضی محصولات زراعتی را دارند.

 بخش اعظمی از جزیره اناتولیه نیز از جلگه تشکیل گردیده است. قسمتی از ساحات قابل زرع بوده و در سایر بخش ها بیشتر مالداری یا دامداری با گله های گوسفند و بز رایج است. دشت های شمال افغانستان با داشتن آب کافی، ساحات زراعتی اند. این ساحات توسط کوه ها احاطه گردیده است که آن را از منطقه مجزا می سازد.

 کوه های هندوکش در افغانستان با سلسله کوه های دیگر مرتبط است. این سلسله کوه ها آسیای جنوبی را احاطه کرده است. افغانستان بیشتر محاط به خشکه است و به همین علت تامین رابطه آن از طریق زمین با جهان بیرون ، دشوار است.

جنوب شرق آسیا عمدتاً به وسیله ابحار احاطه گردیده است. همین آبها باعث ایجاد راه های تجارتی گردیده است. موجودیت راه های آبی همچنان زمینه دسترسی به منطقه و از آن جا به جهان را نیز مساعد ساخته است. این درحالی است که اقلیم این منطقه عمدتاً خشک است و به همین علت، تعداد اندکی از دریا ها در جریان سال آب دارند.

 دریا های دجله و فرات برای شگوفایی چندین تمدن کهن شکل گرفته در دره های آبی، کمک کرده اند. امروز دریا های دجله و فرات در بخش هایی از ترکیه ، سوریه و عراق جریان دارند. دره های نزدیک به این دریا ها بارور بوده و برای زراعت مساعد می باشد.

دریای اردن از کوه های لبنان و نزدیکی کوه هرمون سرچشمه می گیرد و به آخرین قسمت های بخش جنوبی می ریزد. درعین حال این دریا به عنوان مرز طبیعی دو کشور اردن و اسراییل را در بخش های پیشتر جنوبی تشکیل می دهد. دریای اردن در نهایت به بحیره مرگ یا Dead Sea یکجا می شود. بحیره مرگ محاط به خشکه و دارای آب شور است. آب های این بحیره به حدی شور است که هیچ زنده جانی در آن به سر نمی برد. بحیره مرگ به اندازه 1349 فت از سطح بحر پایین تر قرار گرفته است که این پایین ترین قسمت از قشر سخت زمین است.

منابع برای جهان مدرن

چی مقدار نفت یا تیل در این منطقه وجود دارد؟

نفت عمده ترین داشته های وافر این منطقه را تشکیل می دهد. بیشترین بخش نفت در شبه جزیره عرب، ایران و عراق موجود است. منابع گاز طبیعی نیز در منطقه وجود دارد. این تیل بدست آمده از فوسیل ها، برای استفاده در موتر ها ، لاری ها، کارخانه ها و کارخانه های تولید انرژی در سراسر جهان کار گرفته می شود. به همین علت است که این کشور ها عاید زیادی را از کشور های مصرف کننده تیل، به دست می آورند. امروز یک برسوم حصه از تیل موجود در جهان در کشور های جنوب غرب آسیا وجود دارد. تیل متذکره در خلیج فارس و سواحل حفاری شده برای استخراج نفت موجود می باشد. موجودیت این ذخایر اهمیت منطقه را افزایش داده است. بسیاری از کشور ها به شمول ایالات متحد وابسته یا نیازمند به نفت این منطقه هستند.

آب با ارزش ترین منبع در بخش های از جنوب غرب آسیاست. در مناطق کوهستانی مانند ترکیه، ایران، لبنان و افغانستان در مقایسه با سایر بخش های منطقه ، آب به طور وافر وجود دارد. آب های موجود در این مناطق برای تولید برق آبی نیز مورد استفاده قرار گرفته می تواند. در سایر مناطق کمبود و یا قلت آب وجود دارد.

در سایر مناطق آب ها باید به طور مداوم محافظت شده و از آن محتاطانه استفاده شود. تلاش ها برای حفظ آب بسیار مهم است. این تلاش ها از هزاران سال به این طرف به عنوان بخشی از فرهنگ مردم مبدل گردیده است.

جنوب غرب آسیا دارای منابع دیگری نیز است. در این مناطق ذخایر ذغال، مس، پتاشیم و فاسفور موجود است. این ذخایر پراگنده و اندک است. این درحالی است که ترکیه و ایران دارای ذخایر قابل ملاحظه ذغال هستند. همچنان در اطراف بحیره مرگ ذخایر چشمگیر کلسیم کلوراید نیز وجود دارد. از این نمکیات در زمینه ساخت مصنوعات و مواد کیمیاوی استفاده  میشود. در بسیاری از بخش ها این ذخایر انکشاف نیافته باقی مانده اند.

دو سوال :

1. چی ویژه گی هایی باعث سهولت در تجارت گردیده است ؟

2. در کدام بخش ها آب وافر وجود دارد؟