Free and open educational resources for Afghanistan

حکیم محمد اکبر ارزانی(م1134ه.ق) که نام اصلی اش محمد اکبر بن میرمقیم است از پزشکان دانشمند ایرانی ست وی در زمان پادشاهی اورنگزیب عالمگیر (1118-1069ه.ق )شیراز را به قصد هند ترک کرد  و مقیم هندوستان شد.

در احوالات این حکیم دانشمند گفته شده است که در جوانی اشتیاق فراوانی به فراگیری دانش پزشکی داشت، ولی به دلیل آن که فقط زبان فارسی می‌دانست و عربی (زبان علمی آن روزگار) را نمی‌دانست، پزشکان معاصر از پذیرفتن او به عنوان دانشجوی پزشکی خودداری می‌کردند. سرانجام او پس از یادگیری زبان عربی و اتمام تحصیلات رایج پزشکی، برای دسترسی آسان فارسی‌ زبانان به منابع علمی پزشکی مصمم شد آثار خود را، به زبان فارسی بنویسد از این رو، برخی لقب ارزانی را برای این حکیم به این دلیل می دانند که وی آموزش پزشکی را با فارسی‌نویسی و ساده‌نویسی ارزان کرده است و بعضی گفته‌اند که این لقب از آن رو بوده که کتابهای وی از جمله میزان الطب، درمانهای بسیار ارزان قیمتی را برای عامه مردم مطرح نموده است. لیکن به‌نظر نمی‌رسد این تصورات صحیح باشد چنان‌که مولف کتاب اطبای عهد مغلیه این عنوان را به خاطر ارادت وی به حضرت ارزان‌شاه (از عرفای هند)و انتساب وی به مرشد می‌داند.